Vitamin ve minerallerin yararları nelerdir?
Vitamin ve mineraller vücut fonksiyonlarının yerine getirilmesinde, büyüme ve gelişmede önemli rol oynamaktadır. Gebelikte bebeğin gereksinimleri nedeniyle, annenin alması gereken vitamin ve mineral miktarı artmaktadır. Gereksinimler yeterli oranda karşılanmadığı durumda hem anne ve hem bebeğin sağlığı olumsuz etkilenmektedir.
Gebelikte ekstra vitamin ve minarel desteği almalı mıyım?
İçeriğinde sebze, meyve, yağsız kırmızı et, beyaz et ( kümes hayvanları ve balık), fermente süt ürünleri, baklagiller ve tahıl grubu bulunan sağlıklı bir diyet uyguladığınızda; ihtiyacınız olan vitamin ve mineralleri beslenmeyle doğal yoldan alabilirsiniz. Ancak ülkemizde folik asit, D vitamini ve iyot eksikliği sık görülmektedir. Bu durumda takviye kullanımı hayati bir önem taşımaktadır.
Folik asit
Folik asit B vitaminlerinden biridir ve anne karnındaki bebeğin spina bifida (bebeğin omurgası ve omuriliğinin rahim içinde düzgün şekilde gelişmemesi ve omurgada bir boşluk oluşması) riskini önlemektedir. Folik asit takviyesi almak ayrıca bebeğin doğduktan sonrası olası kalp hastalıkları ve beyin tümörü gelişim riskini azaltmaktadır.
Önerilen günlük doz 400 mikrogramdır(mcg) . İdeal olarak, gebelik planlanan dönemde folik asit almaya başlanmalı ve 13. gebelik haftasına ulaşıncaya kadar kullanıma devam edilmelidir.
Aşağıdaki durumlarda doktorunuza danışarak daha yüksek doz (günlük 5 mg)folik asit almanız tavsiye edilebilir:
-Daha önce spina bifidadan etkilenen bir hamilelik geçirildiyse,
-Siz veya eşiniz spina bifidaya sahipse,
-Epilepsi için belirli ilaçlar alıyorsanız,
-Çölyak hastalığınız (ince bağırsağın, Gluten adlı proteine karşı ömür boyu süren ve kronikleşen alerjisi, hassasiyetidir) veya diyabetiniz varsa,
-Vücut kitle indeksiniz 30 veya daha fazla ise (obezite),
-Orak hücreli anemi (hemoglobinin anormalliği sonucu alyuvarların orak şeklini almasıyla oluşan kan hastalığı) veya talaseminiz (Kalıtsal bir kan hastalığı) var ise
D vitamini
D Vitamini her bir birey için sağlığın vazgeçilmez vitamnidir. Yeterli gün ışığı alamamak ya da yapısal olarak D vitamini rezervlerinin düşük olması ile çoğu kişide D vitamin eksikliği görülmektedir. Gebelik döneminde D vitamini takviyesi almak annenin bütüncül sağlığı ve bebeğin sağlıklı gelişimi, bebeğin sağlıklı doğumu ve bebeğin sağlıklı büyümesi için elzemdir. Bebeklik ve çocukluk döneminde olası raşitizm riskini azaltabilir. Ülkemizde yaygın D vitamini eksikliği görülmesi nedeniyle sağlık bakanlığı her gebeye 12. haftadan sonra ve emzirme döneminde de 1200 IU D vitamini önermektedir.
İyot
İyot eksikliği, anne ve bebek için hipotiroid gibi potansiyel bir risk oluşturmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) hem hamile hem de emziren kadınlar için iyotlu tuz kullanımı ve 250 mcg iyot alımını önermektedir. İyotlu tuzlar cam bir kavanozda, güneş ışığına direkt maruz kalmadan saklanmalıdır.
Kolin
Kolin, anneden fetüse yüksek oranda taşınan B vitamin çeşididir. Yeterli kolin alımı, merkezi sinir sisteminin gelişimi için çok önemlidir ve bebeklerde bilişsel işlev üzerindeki olumlu bir etki göstermektedir. Yumurta, et, balık ve süt ürünleri iyi kolin kaynaklarıdır;meksika fasulyesi, Brüksel lahanası, brokoli ve ıspanak bitkisel kolin kaynaklarıdır.
Demir
Demir kırmızı kan hücrelerinden, organ ve dokulara oksijen taşımada görevli esansiyel bir mineraldir. Gebelik döneminde, demir ihtiyacı normalin iki katı kadar artmaktadır. Demir, gebenin vücudunun ,fetüsüne yeterli oksijen sağlamak için daha fazla kan yapmasına yardımcı olur. Demir eksikliğinde anemi görülebilir ve bu eksiklik düşük, erken doğum, doğum sonrası kanama, fetusta gelişim geriliği ve ileri derece eksikliklerde anne ölümüne sebep olabilir.
Ayrıca yağsız kırmızı et, kümes hayvanları, balık, kuru fasulye ve bezelye iyi birer demir kaynağıdır. Demir bakımından zengin gıdalar, turunçgiller ve domates gibi C vitamini açısından zengin gıdalar ile tüketilirse, demir daha iyi emilmektedir.
Özellikle et grubu ile birlikte yoğurt gibi süt ürünleri tüketilmemelidir. Süt ve ürünleri demir emilimini azaltmaktadır.
Kalsiyum
Kalsiyum, fetüsün kemik ve diş yapısını oluşturmaktadır. 19 yaş ve üstü hamile kadınlar da dahil olmak üzere tüm kadınlar günde 1.000 mg kalsiyum almalıdır. Annenin kalsiyumu gıdalarla alması önerilmektedir. Yağsız süt, kefir, peynir ve yoğurt gibi süt ürünleri iyi birer kalsiyum kaynaklarıdır. Süt ürünlerini sindirmekte zorlanıyorsanız brokoli ve koyu yapraklı yeşilliklerden kalsiyum alabilirsiniz.
Omega-3
Omega-3 yağ asitleri, birçok balık türünde doğal olarak bulunan bir yağ türüdür. Fetüsun beyin gelişimi için oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Omega-3ü doğal yoldan almak için gebelerin haftada 1 ya da 2 kere, mevsiminde yüzey balığı yemesi tavsiye edilir. Gebe kadınların balık tüketmesi mümkün değilse en az 200-300 mg, EPA/ DHA oranı 3/2 olan, trigliserit formda omega-3 yağ asidi takviyesi alması önerilir.
Vitamin ve mineral takviyesine ne zaman başlamalıyım?
İdeal olarak, gebelik planlayan bir kadında anne ve bebek sağlığını optimize etmek için diyet değişiklikleri, vitamin ve minarel desteği gebe kalmadan önce başlanmalıdır. Beslenme değerlendirmesi ve danışmanlık hamilelik boyunca ve emzirme döneminde devam etmelidir.
Hamile ve emziren kadınlar için tavsiye edilen Diyet Referans Alımı (DRA) ve tolere edilebilir Üst Limitler (ÜL)
| DRA | Hamile ve emziren kadınlar için ÜL | ||
| Hamile kadınlar için | Emziren kadınlar için | ||
| Yağda eriyen vitaminler | |||
| A vitamini | 770 mcg | 1300 mcg | 3000 mcg |
| D vitamini | 600 IU (15mcg) | 600 IU (15 mcg) | 4000 IU (100 mcg) |
| E vitamini | 15 mg | 19 mg | 1000 mg |
| K vitamini | 90 mcg | 90 mcg | Yeterli veri yok |
| Suda eriyen vitaminler | |||
| C vitamini | 85 mg | 120 mg | 2000 mg |
| Tiamin | 1.4 mg | 1.4 mg | Yeterli veri yok |
| Riboflavin | 1.4 mg | 1.6 mg | Yeterli veri yok |
| Niasin | 18 mg | 17 mg | 35 mg |
| B6 vitamini | 1.9 mg | 2 mg | 100 mg |
| Folik asit | 600 mcg | 500 mcg | 1000 mcg |
| B12 vitamini | 2.6 mcg | 2.8 mcg | Yeterli veri yok |
| Mineraller | |||
| Kalsiyum | 1000 mg | 1000 mg | 2500 mg |
| Fosfor | 700 mg | 700 mg | 4000 mg |
| Demir | 27 mg | 9 mg | 45 mg |
| Çinko | 11 mg | 12 mg | 40 mg |
| iyot | 220 mg | 290 mcg | 1100 mcg |
| selenyum | 60 mg | 70 mcg | 400 mcg |
